Họa sĩ Lê Thiết Cương, một biểu tượng tiêu biểu của giới hội họa Việt Nam đương đại, đã từ trần vào ngày 17/7 sau một thời gian dài chống chọi với bệnh ung thư. Lễ tang của ông được tổ chức vào sáng ngày 21/7 tại Hà Nội, với sự tham dự của nhiều đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.

Không khí lễ tang diễn ra trong sự trang nghiêm và xúc động, với những lời tiễn biệt đầy cảm xúc từ các nghệ sĩ, nhà văn, nhà thơ. Con trai của họa sĩ, Lê Nguyên Nhật, cùng em trai đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo, theo đúng lời dặn dò của ông trước khi mất. Họ muốn mở lòng và đón nhận nhiều bạn bè đến tiễn biệt. Ông Lê Thiết Cương luôn coi trọng tầm quan trọng của việc có nhiều bạn bè và được yêu thương.

Trong giây phút mặc niệm, nghệ sĩ sáo Lê Thư Hương đã thổi bản nhạc ‘Siciliano’ của Sebastian Bach, một trong những bản nhạc yêu thích của họa sĩ. Nhiều người tham dự đã không cầm nổi nước mắt khi nhớ về sự ra đi của ông.

Họa sĩ Lê Thiết Cương được nhớ đến với ba từ khóa: kỷ luật, tài hoa và tối giản. Ông đã sống và làm việc chăm chỉ trong gần nửa thế kỷ, không ngừng khao khát tìm kiếm cái đẹp trong nghệ thuật và cuộc sống.

Ông Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, đã có điếu văn sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của họa sĩ. Ông đánh giá cao tinh thần làm việc chăm chỉ, sự quảng giao và tình yêu thương của Lê Thiết Cương đối với đồng nghiệp và người trẻ.

Họa sĩ Lê Thiết Cương đã tham gia vào 26 triển lãm cá nhân và 10 triển lãm nhóm, để lại dấu ấn đậm nét trong nền mỹ thuật Việt Nam đương đại. Ông đã thành công với nhiều chất liệu khác nhau, từ màu bột, sơn dầu, sơn mài đến gốm và điêu khắc.

Ông Vi Kiến Thành, cựu Cục trưởng Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, đã đánh giá cao tinh thần khổ luyện của họa sĩ khi theo đuổi phong cách tối giản. Ông cũng nhấn mạnh sự đam mê của Lê Thiết Cương trong nhiều lĩnh vực, từ hội họa, văn chương đến xuất bản.

Gia đình và bạn bè của họa sĩ đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo, với sự hiện diện của nhiều hoa sen và hoa hồng – hai loài hoa yêu thích của ông. Di ảnh của họa sĩ là bức chân dung ông đứng trước tấm toan trắng, trên tay là bút vẽ.

Trên bàn viết sổ tang, gia quyến đã đặt hoa tươi và tờ báo có bài viết ‘Đã dừng lại một hành trình’ của Đẹp. Bài viết đã khép lại với câu: ‘Đa tài, kiến tạo cái đẹp bằng nhiều con đường, Lê Thiết Cương là bạn hữu của nhiều giới và là một con người sống nghĩa tình, có chiều sâu văn hóa. Hành trình của Đẹp nơi anh đã dừng lại với sự nghiệt ngã của số phận, nhưng cái Đẹp mà Lê Thiết Cương thắp lên – vẫn còn ở lại’.

Nhiều người đã đến tiễn biệt họa sĩ, trong đó có những người bạn trong giới hội họa, văn học, hàng xóm, bạn học cũ và người yêu tranh. Tất cả đều nhớ về một Lê Thiết Cương hào sảng, trượng nghĩa và có sự kiêu ngạo của một nghệ sĩ tài hoa.

Họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những nghệ sĩ hàng đầu của Việt Nam, đã qua đời vào tối ngày 17-7 tại Hà Nội sau một thời gian chống chọi với căn bệnh ung thư. Sự ra đi của ông để lại nỗi tiếc thương sâu sắc cho người thân, bạn bè trong giới nghệ thuật và văn chương.

Lê Thiết Cương sinh năm 1962 tại Hà Nội, bắt đầu học hội họa từ nhỏ và sau đó tham gia quân ngũ. Sau khi rời quân ngũ, ông theo học thiết kế mỹ thuật tại Trường đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội. Ra trường năm 1990, ông sớm tìm được con đường riêng cho mình và thành danh với hội họa tối giản. Hội họa tối giản của Lê Thiết Cương được hình thành từ mối quan tâm đặc biệt với đạo Phật và mỹ học tối giản của thiền và tư tưởng Á Đông.

Ông đã học được rất nhiều từ người thầy của mình, nhà thơ Đặng Đình Hưng, và đã ‘rơi vào tối giản’ từ cú đẩy của người thầy lớn. Không chỉ là một họa sĩ tài năng, Lê Thiết Cương còn là một người yêu quý tài năng và trọng tài. Ông đã tổ chức nhiều triển lãm giới thiệu và hỗ trợ cho các họa sĩ trẻ. Ông cũng đã làm nhiều cuốn sách ý nghĩa cho bạn bè tài năng, bao gồm cả những cuốn sách tập hợp các bài viết và ảnh quý giá.

Lê Thiết Cương cũng có tình bạn thân thiết với nhiều nghệ sĩ hàng đầu, bao gồm nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, nhà thơ Thụy Kha và nhà điêu khắc Đinh Công Đạt. Ông có khả năng tụ hội được văn nghệ sĩ nhiều thế hệ ở quanh mình và đã lập lại được một phần ‘truyền thống’ quan hệ mật thiết giữa các giới như tiền bối.

Trong sự nghiệp hội họa của mình, Lê Thiết Cương đã tổ chức 26 triển lãm cá nhân trong nước và nước ngoài từ năm 1991 cùng nhiều triển lãm nhóm. Ông có các phẩm trong bộ sưu tập của Bảo tàng Nghệ thuật Singapore (SAM), Bảo tàng Royal de Mariemont (Vương quốc Bỉ) và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Ông cũng từng đoạt 2 giải thưởng Good Design Award (Nhật Bản) trong các năm 2003-2004, 2005-2006.

Lê Thiết Cương đã ra đi trong yêu thương ngọt lành, để lại một di sản nghệ thuật và văn hóa phong phú cho Việt Nam. Những đóng góp của ông trong lĩnh vực hội họa và văn hóa sẽ mãi được ghi nhớ và tôn vinh.

Họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những nhân vật tiêu biểu của hội họa đương đại Việt Nam, đã ra đi vào ngày 17/7 tại Hà Nội, hưởng thọ 64 tuổi. Sự ra đi của ông đã để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong lòng bạn bè, giới nghệ sĩ và công chúng yêu nghệ thuật.

Lê Thiết Cương là người đã sống một cuộc đời tài hoa và phóng khoáng, luôn lạc quan và rộn ràng dù hạnh phúc riêng tư có nhiều gập ghềnh. Ông là tri kỷ của nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu, diễn viên, hoa hậu… và đã biến căn nhà số 39 Lý Quốc Sư (Hà Nội) thành điểm hẹn quen thuộc của văn nghệ sĩ cả nước.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, người bạn thân thiết của Lê Thiết Cương, đã nghẹn ngào nhớ lại giây phút tiễn biệt: ‘Khi mấy anh em chúng tôi vào bệnh viện, Cương nói: Cầm tay tôi đi. Tôi cầm tay Cương và biết đó là lần cuối. Dù các bác sĩ không thể can thiệp gì thêm, Cương vẫn nhất quyết ở lại bệnh viện với hy vọng mong manh. Cương không đầu hàng, vẫn kiên cường đối mặt với lằn ranh sinh tử, đúng như tính cách bền bỉ, bất khuất đã theo anh suốt cuộc đời.’

Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn gọi sự ra đi ấy là ‘Lê Thiết Cương trở về miền tối giản của riêng mình’. Theo anh, từ tranh sơn dầu đến sơn mài, Lê Thiết Cương giữ vững phong cách riêng – chất liệu truyền thống, kỹ thuật truyền thống, nhưng tạo hình hiện đại, nghiêng về đồ họa, với những mảng phẳng và đậm nhạt sâu sắc.

Lê Thiết Cương đã sống một cuộc đời nghiêm khắc và cao độ trong làm nghệ thuật. Ông từng thừa nhận: ‘Một đời làm nghệ thuật vẽ được mấy tranh đẹp, nhầm lẫn, sai lầm, mò mẫm là chính, hoang mang, ảo tưởng là chính… Nhưng đó là cuộc sống – có hay có dở, có thăng có trầm và nghệ thuật cũng sinh động như vậy’.

Người nghệ sĩ ấy đã lặng lẽ rời khỏi thế gian, nhưng như nhà thơ Hữu Việt mượn lời Gabriel García Márquez để nói: ‘Người ta không chết khi trái tim ngừng đập, mà là khi bị lãng quên’. Lê Thiết Cương sẽ không bị lãng quên. Ông sẽ tiếp tục sống, qua những bức tranh, câu chữ, buổi trò chuyện nghệ thuật và trong ký ức của những người ở lại.

Ngày 17/7/2025, giới nghệ thuật và những người yêu văn hóa Việt Nam đã phải chào tiễn sự ra đi của họa sĩ Lê Thiết Cương, một người nghệ sĩ chân chính, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng với những cống hiến xuất sắc trong lĩnh vực hội họa và gốm. Sự ra đi của anh không chỉ để lại nỗi tiếc thương mà còn là dịp để nhớ lại những câu chuyện về đam mê nghệ thuật, về những chia sẻ sâu sắc liên quan đến đời sống và văn hóa, cũng như tình yêu đặc biệt của anh với gốm.

Lê Thiết Cương, sinh năm 1962, là một họa sĩ có phong cách riêng biệt, nổi tiếng với triết lý về tối giản trong nghệ thuật. Anh đã chọn “con đường tối giản để đi về bến của mình”, như một cách để tìm kiếm sự bình yên trong cuộc sống. Quan điểm này không chỉ thể hiện trong các tác phẩm nghệ thuật của anh mà còn trong cách anh tiếp cận cuộc sống hàng ngày.

Đặc biệt, Lê Thiết Cương có một tình yêu sâu sắc với gốm, một chất liệu mà anh đã dành nhiều thời gian để học hỏi và tìm hiểu. Từ việc nghiên cứu men, than củi, quy trình nung, đến việc vẽ họa tiết lên sản phẩm trước khi cho vào lò nung, tất cả những khía cạnh của gốm đều được anh khám phá một cách tỉ mỉ. Sự đam mê với gốm đã dẫn đến nhiều triển lãm và hoạt động nghệ thuật đặc biệt, qua đó thể hiện tài năng và sự sáng tạo không giới hạn của anh.

Năm 2022, Lê Thiết Cương cùng với một số nghệ sĩ khác đã tổ chức triển lãm “Con giống” tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng. Triển lãm này đã để lại nhiều dấu ấn trong đời sống mỹ thuật của Đà Nẵng, là minh chứng cho sự đóng góp của anh trong việc thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật trong nước.

Không chỉ là một nghệ sĩ tài năng, Lê Thiết Cương còn là một người có trái tim nhân hậu. Anh đã dành nhiều tâm sức để hỗ trợ và thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật cho các nghệ sĩ trẻ. Lê Ngọc Thuận, chủ nhân của Cococasa Gallery tại Hội An, là một trong những người được anh hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm. Qua hoạt động của mình, Lê Thiết Cương đã để lại nhiều ân tình cho giới nghệ thuật và những người yêu văn hóa.

Lê Thiết Cương đã khẳng định rằng gốm Việt Nam có giá trị cao và độc đáo, được thế giới công nhận. Qua những hoạt động nghệ thuật của mình, anh không chỉ thấy được cái hay và cái đẹp của gốm mà còn cảm nhận được sự kết nối giữa con người với thiên nhiên, giữa người nghệ nhân với sản phẩm của mình.

Dù đã ra đi, nhưng những gì Lê Thiết Cương để lại sẽ còn mãi là một phần của lịch sử nghệ thuật Việt Nam. Một trong những triển lãm đáng chú ý gần đây của anh là “Gốm Thiệp”, được tổ chức tại Hội An vào tháng 6 vừa qua. Đây là một triển lãm đặc biệt, với gốm là chất liệu chính, thể hiện sự sáng tạo và đam mê của anh với nghệ thuật gốm.

Lê Thiết Cương đã có những chia sẻ sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống, như khi anh nói về chiếc then cửa nghệ thuật, rằng nó đã giữ yên được cho ngôi nhà, giữ yên được lòng người, thì mới có thể giúp cho dân tộc này đi qua được “mùa chiến tranh” để đến với hòa bình. Những tư tưởng và triết lý về nghệ thuật của anh sẽ còn mãi là một phần của di sản văn hóa Việt Nam, là nguồn cảm hứng cho các thế hệ nghệ sĩ và những người yêu văn hóa sau này.